زندگينامه حضرت حمزه سيدالشهدا (ع)
رسالت پيامبر اسلام (ص) از ابتدا مورد خشم و مخالفت مشرکان و کفار قرار گرفت و هميشه براي اينکه بر سر راه ايشان و اسلام سد راه‌هايي ايجاد کنند اقدام به آزار و اذيت پيامبر (ص) و يارانشان مي‌کردند يکي از بزرگترين حاميان پيامبر(ص) حضرت حمزه سيدالشهدا (ع) بود و تا آن زماني که ايشان در حيات بودند کسي جرات آسيب رساندن به پيامبر (ص) را نداشت و به خاطر همين موضوع، حضرت حمزه (ع) در يک توطئه به طرز فجيعي به شهادت رسيد؛ بر اساس روايات بسيار هند همسر ابوسفيان دستور به قتل رساندن حضرت حمزه سيدالشهدا را به غلام حبشي داد و بدن آن حضرت (ع) را مثله کرد و تکه‌اي از جگر حضرت حمزه (ع) را بر دهان گذاشت؛ هند از قبل کينه ديرينه با پيامبر (ص)، امام علي (ع) و حضرت حمزه (ع) داشت، سرانجام قرعه انتقام گيري کينه هند به حضرت حمزه (ع) افتاد و در ?? شوال سال سوم هجري قمري ايشان به شهادت رسيد
حضرت حمزه سيدالشهدا در بدو اسلام که بود؟
بر اساس بسياري از روايات حمزه بن عبدالمطلب (ع) عموي پيامبر(ص) و از شهداي احد، مادر گرامي ايشان هاله بنت اهيب (وهيب) بن عبدمناف بن زهره بود، ملقب به اسدالله و اسد پيامبر(ص) بود؛ به فرمان خداوند جبرئيل پس از شهادت حضرت حمزه (ع) بر پيامبر (ص) نازل شد و اين لقب را به آن حضرت (ع) به ارمغان داد؛ کنيه‌ي حضرت حمزه (ع) ابوعماره وابويعلي است؛ واژه حمزه نيز به معناي شير يا تيز فهم و از مهم‌ترين القاب آن حضرت (ع) سيدالشهدا است.
برخي معتقدند؛ ثويبه کنيز ابولهب، به پيامبر (ص) و حضرت حمزه (ع) شير داده است و برادر رضاعي هم هستند؛ عده‌اي اختلاف سني پيامبر (ص) و حضرت حمزه (ع) را حداکثر دو سال و برخي چهار سال دانسته اند، ولي ممکن است اين اختلاف سني بيشتر هم باشد؛ به احتمال زياد حضرت حمزه (ع) دو تا چهار سال قبل از عام الفيل و قبل از سال تولد پيامبر (ص) متولد شده است.
جايگاه حضرت حمزه (ع) در قريش
حضرت حمزه (ع) در زمان جاهليت از ميان فرزندان حضرت عبدالمطلب (ع)، عهده دار رياست قبيله قريش شد و چنان جايگاهي داشت که عده‌اي با ايشان پيمان بستند؛ در سال قطحي و خشکسالي قريش به پيشنهاد رسول اکرم (ص) براي کمک به حضرت ابوطالب (ع) که فردي عيال وار بود، حضرت حمزه (ع) سرپرستي جعفر بن ابوطالب (ع) را به عهده گرفت؛ حضرت حمزه (ع) شکارچي بود و به شکار مي‌رفت و از اين راه امور زندگي خود را مي‌گذارند.
سيداالشهدا (ع) قبل از اينکه به اسلام روي آورد و مسلمان شود نيز به همراه حضرت ابوطالب (ع) از پيامبر (ص) در برابر آزار مشرکان حمايت و بر اساس برخي روايات آن حضرت (ع) توهين‌هاي ابولهب به پيامبر (ص) را تلافي مي‌کرد؛ حمزه در جنگ‌هاي فِجار و در پيمان حلف الفضول شرکت داشته است؛ روزي که پيامبر (ص) خويشان نزديک خود را براي دعوت به اسلام گردآورد (يوم الإنذار)، حمزه نيز حضور داشت؛ ايمان آوردن حمزه به اسلام و پيامبر (ص) در کتاب سيره النبي که در قرن يازدهم هجري به دستور سلطان مراد سوم حاکم عثماني و توسط سيد سليمان کسيم پاشا تهيه شده است.
حضرت حمزه سيدالشهدا (ع) به همراه ابوطالب (ع) و عمو‌هاي ديگر پيامبر (ص) در خواستگاري حضرت خديجه (س) نيز حضور داشتند؛ بر اساس برخي از منابع، با وجود فاصله سني کم آن حضرت (ع) با پيامبر (ص) و خواندن خطبه ازدواج توسط ابوطالب، در ماجراي خواستگاري حضرت خديجه (س) فقط از حضرت حمزه (ع) نام برده‌اند.
حضرت حمزه سيدالشهدا (ع) چگونه مسلمان شد؟
حضرت حمزه (ع) در سال دوم يا ششم بعثت پس از آنکه پيامبر (ص) دعوت خود را آشکار کرد به اسلام روي آورد و مسلمان شد؛ مسلمان شدن حضرت حمزه (ع) در گرويدن خويشاوندان ايشان به اسلام موثر بود و آن حضرت قبل از مسلمان شدن ابوذر اسلام آورد
روزي ابوجهل نزديک کوه صفا به پيامبر (ص) برخورد و سخناني ناشايست به آن حضرت (ص) گفت. پيامبر (ص) به او پاسخي نداد. کنيزي در آنجا بود و اين ماجرا را ديد. کمي بعد از آن ماجرا حضرت حمزه (ع) از شکار به مکه بازگشت. عادت حمزه چنان بود که، چون از شکار برمي گشت، کعبه را طواف مي‌کرد، سپس به انجمن‌هاي قريش مي‌رفت و با آنان سخن مي‌گفت. قريش حضرت حمزه (ع) را به دليل جوانمردي هايش خيلي دوست داشتند؛ اين بار نيز آن حضرت (ع) به عادت هميشگي به ديدن آن‌ها رفت، آن کنيز نزد حضرت حمزه (ع) رفت و گفت:نبودي ببيني ابوجهل به برادرزاده‌ات چه گفت؟
حضرت حمزه (ع) به سروقت ابوجهل رفت، او را ديد که در مسجدالحرام در ميان مردم نشسته است، کمان خود را بر سر ابوجهل کوبيد، چنان که سر او زخمي بزرگ برداشت. سپس گفت: تو محمد را دشنام مي‌دهي، مگر نمي‌داني من به دين او درآمده‌ام. هر چه او بگويد من هم مي‌گويم. بني مخزوم خواستند به ياري ابوجهل برخيزند، لکن وي گفت: حضرت حمزه (ع) را رها کنيد، چون من به برادرزاده او دشنام‌هاي ناخوشايند داده‌ام. اين پيشامد سبب شد که حضرت حمزه (ع) مسلمان شود. از آن پس، قريش، چون ديدند پيامبر (ص) پشتيباني قوي مانند حضرت حمزه (ع) دارد و ايشان را از آسيب آنان نگاه خواهد داشت، کمتر معترض شدند.
براساس روايتي از امام سجاد (ع)، عامل اسلام آوردن حضرت حمزه (ع)، غيرت او در ماجرايي بود که مشرکان بچه‌دان شتري را روي سر پيامبر (ص) انداختند. [??]با اين حال، برخي از محققان معتقدند اسلام آوردن حضرت حمزه (ع) از ابتدا، مبتني بر آگاهي و شناخت بوده است.
حضرت حمزه (ع) چگونه به شهادت رسيد؟
حضرت حمزه (ع) به روايتي در روز شنبه ? شوال يا ?? شوال سال سوم هجري قمري در جنگ احد به دست وحشي بن حرب غلام حبشي دختر حارث بن عامر بن نوفل يا غلام جبير بن مطعم به شهادت رسيد؛ طبق روايتي، دختر حارث با وعده آزادي وحشي، از او خواست به انتقام پدرش که درغزوه بدر کشته شده بود، حضرت محمد (ص)، حمزه يا علي (ع) را بکشد؛ بنا بر روايت ديگر، جبير بن مطعم در برابر گرفتن انتقام عمويش، طعيمه بن عدي که در بدر کشته شده بود، به وحشي وعده آزادي داد؛ اما گفته شده است که انگيزه هند دختر عتبه و زن ابوسفيان، براي انتقام گرفتن به دليل کشته شدن پدر، برادر و عمويش در جنگ بدر، بيشتر از جبير يا دختر حارث بود. طبق برخي نقل‌ها، از ابتدا هند با وعده مال، وحشي را به اين کار ترغيب کرد
به روايتي، هند براي خوردن جگر حضرت حمزه (ع) نذر کرده بود؛ وحشي ابتدا قول کشتن حضرت علي (ع) را داد، اما در ميدان، حضرت حمزه (ع) را به شهادت رساند و جگر او را نزد هند برد. هند لباس و زيور خود را به وحشي داد و به او وعده ده دينار در مکه داد. سپس کنار بدن حضرت حمزه (ع) آمد و او را مثله کرد و از اعضاي بريده او، براي خود گوشواره، دست بند و خلخال درست کرد و آن‌ها را با جگر حمزه به مکه برد؛ گفته شده است معاويه بن مغيره و ابوسفيان هم بدن حمزه را مثله يا زخمي کردند
از شدت ناگواري آنچه بر پيکر حمزه آمده بود، بعضي اصحاب سوگند خوردند در مقابل، ?? تن يا بيشتر از قريش را مثله کنند؛ اما آيه ??? سوره نحل نازل شد که گرچه به ايشان اجازه مقابله به مثل مي‌داد، ليکن صبر را عملي بهتر مي‌دانست. برخي منابع تفسيري اهل سنت، اين قسم را به پيامبر (ص) نسبت داده‌اندمصبتي که بر پيامبر (ص) سنگين بود
حضرت حمزه سيدالشهدا (ع)، رنج سنگيني را متحمل شدند، اظهار کرد: حضرت حمزه (ص) قدرت بزرگي براي اسلام و پيامبر (ص) بودند و پس از شهادت آن حضرت (ع)، پيامبر فرمودند: هيچ موقفي تلخ‌تر از اين موقف براي من نبود که بر سر بدن مثله شده عموي گرامي ام حضرت حمزه سيدالشهدا (ع) حاضر شدم؛ ايشان در لحظه بسيار گريست و روايت است پيامبر(ص) هيچگاه چنين گريه نکرد
احاديث پيامبر (ص) در خصوص جايگاه و منزلت حضرت حمزه سيدالشهدا (ع)
حجت الاسلام و المسلمين کاوه با اشاره به اينکه پيامبر(ص) احاديثي در خصوص جايگاه و منزلت حضرت حمزه(ع) بيان کردند، تصريح کرد: حضرت حمزه (ع) شخصيتي شجاع و قدرتمند بودند و نام ايشان (حمزه) در لغت به معناي شير است؛ پيامبر(ص) در حديثي ايشان را شير خدا و شير پيامبر (ص) معرفي کردند و اين امر بيانگر جايگاه و منزلت حضرت حمزه (ع) در پيشگاه خداوند است، در حديثي ديگر پيامبر اکرم (ص) در خصوص مقام والاي حضرت حمزه (ع) فرمودند: هر فردي به مدينه بيايد وبر سر مزار من نيايد و به کوه و غار احد برود و بر سر مزار عمويم حمزه (ع) نرود بر ما و خود جفا کرده است، در حديثي پيامبر(ص) در هنگام مصيبت شهادت حضرت حمزه (ع) فرمود: بزرگترين موقفي که بر من وارد شد موقف شهادت و مثله شدن حضرت حمزه (ع) و حاضر شدن من بر سر پيکر مبارک ايشان است
پس از شهادت حضرت حمزه سيد شهدا (ع) پيامبر (ص) چه گذشت؟
اين کارشناس مذهبي با اشاره به اينکه در جنگ احد، مصيبتي بر پيامبر (ص)، اسلام و مسلمانان وارد شد، بيان کرد: مشرکان به کينه جنگ بدر که هفتاد نفر از ياران خود را از دست داده بودند در جنگ احد دست به فتنه زدند؛ عده‌اي با وجود تذکرات پيامبر(ص) از فرمان ايشان سرپيچي کردند و ضربه‌اي بزرگ و سنگين بر بدنه اسلام وارد شد؛ در جنگ احد علاوه بر حضرت حمزه اولين شهيد احد، تعداد زيادي از مسلمانان به شهادت رسيدند و در اين جنگ پيامبر (ص) و امام علي (ع) مجروح شدند.
فضاي احد پس از شهادت حضرت حمزه چگونه بود؟
حجت الاسلام و المسلمين کاوه با اشاره به حوادث پس از شهادت حضرت حمزه (ع) گفت: در جنگ احد حضرت فاطمه (س) در غار حرا مشغول شستن دست و صورت پيامبر (ص) بود؛ در اين هنگام پيامبر (ص) آرام و قرار نداشت و هر دفعه شخصي را براي جوياي حال حضرت حمزه (ع) مي‌فرستادند، اما خبري از احوال آن حضرت (ع) نبود، در اين هنگام امام علي (ع) به نزد حضرت حمزه (ع) رفت و با منظره‌اي مصيبت وار مواجه شد؛ آن حضرت (ع) توان بازگويي اين مصيبت را نزد پيامبر (ص) نداشت تا اينکه رسول اکرم (ص) خود بر سر پيکر عموي گرامي شان حاضر شد.
اين کارشناس مذهبي افزود: پيامبر (ص) با رويداد بسيار سنگين و بدن مثله شده حضرت حمزه (ع) مواجه شد و پيراهن خود را بر پيکر مبارک سيدشهدا انداخت، اما به دليل قامت بزرگ حضرت حمزه (ع) پوشانده نشده بود، پيامبر(ص) به يارانش فرمود بدن مبارک ايشان را با علف‌هاي بيابان بپوشانيد.
هند چه بر سر حضرت سيدااشهدا (ع) آورد؟
حجت الاسلام و المسلمين کاوه با اشاره به اينکه پيامبر (ص) به دليل اينکه خواهر حضرت حمزه (ع) بدن مبارک برادرش را در اين وضعيت نبيند اين فرمان را داد؛ اما تلخ‌تر از اين ماجرا خواهري بود که در واقعه عاشورا و در کرب و بلا در مقابل چشمانش برادرش را مثله کردن و با سم اسبان بر پيکر مبارکش تاختند، عنوان کرد: در اين مصيبت، هند همسر ابوسفيان اقدام به مثله کردن، بريدن انگشتان دست و پا و بيني حضرت حمزه (ع) کرد و بيني آن حضرت (ع) را به عنوان گردن بند بر گردن خود انداخت و به عنوان بهترين گردن بند از آن ياد کرد؛ همچنين هند سينه و پهلو حضرت حمزه سيد شهدا را دريد و از جگر آن حضرت (ع) خورد
جايگاه و منزلت حضرت حمزه (ع) پس از شهادت
اين کارشناس مذهبي با اشاره به جايگاه و منزلت حضرت حمزه (ع) پس از شهادت، گفت: حضرت فاطمه زهرا (س) در هفته دوبار بر سر مزار حضرت حمزه (ع) و کوه احد حاضر مي‌شدند و عرض ادب مي‌کردند؛ در مراسم حج به فرمان پيامبر (ص) توصيه شده تا حجاج در کوه احد و بر سر مزار حضرت حمزه (ع) حاضر شوند و عرض ادب کنند
حضرت حمزه توجه ويژه‌اي به صله رحم داشت
حجت الاسلام و المسلمين کاوه در خصوص توجه خاص حضرت حمزه (ع) به صله رحم و ارتباط با خويشاوندان، اظهار داشت: حضرت حمزه بزرگترين پشتيبان براي پيامبر(ص) قبل و بعد ازاسلام بود؛ اسلام آوردن حضرت حمزه(ع) بعد از بي حرمتي به پيامبر(ص) آغاز شد؛ پس از ماجراي بي حرمتي ابوجهل به پيامبر(ص) و با خبر شدن حضرت حمزه (ع) از اين ماجرا، حضرت حمزه (ع) به شدت با ابوجهل برخورد کرد و نزد پيامبر (ص) رفت و فرمود: اي برادر زاده من! راضي شدي؟ پيامبر(ص) پاسخ داد: نه! زماني راضي مي‌شوم که شما اسلام بياوريد، حضرت حمزه (ع) اسلام آورد و به دين اسلام قدرت بخشيد و تا زماني که ايشان زنده بودند بهترين پشتيبان براي اسلام و پيامبر (ص) بودند.
وي افزود: در سال قطحي حضرت ابوطالب (ع) به علت مشکلات اقتصادي قادر به تامين فرزندانش نبود و به توصيه پيامبر(ص) هر خويشاوندي سرپرستي يکي از فرزندان حضرت ابوطالب (ع) را به عهده گرفت؛ پيامبر(ص) سرپرستي امام علي (ع) و حضرت حمزه سرپرستي حضرت جعفر (ع) را به عهده گرفت.